چاپ مرکزی

مدرسه و مسجد شهید مطهری هتل هما تهران در خیابان شهید مصطفی خمینی (سیروس) واقع شده و از مدرسه‌های بزرگ و زیبای قرن سیزدهم هجری قمری ایران است. بانیان این بنای بزرگ و نیز بانیان ساختمان مجلس شورای ملی، حاج میرزا حسین خان سپه سالار قزوینی، صدراعظم دوره ناصرالدین شاه قاجار و برادرش مشیرالدوله بودند .کار پی‌ریزی مدرسه و مسجد شهید مطهری معتبر در سال 1296 هجری قمری آغاز شد. مجموعه این بنای شکوهمند، شامل جلوخان هتل نووتل و سردر و دهلیز و ساختمان دو طبقه حجره هاست. مدرسه و مسجد شهید مطهری دارای چهار ایوان، گنبدی بزرگ، شبستان (چهل ستون)، هشت گلدسته، مناره کاشی کاری و مخازن یک کتابخانه معتبر است.

مسجد جامع ورامین ، مهم‌ترین بنای قدیمی شهر ورامین است که خوشبختانه بیشتر بخشهای آن هنوز باقی مانده است. کار پی‌ریزی مسجد جامع ورامین ، در دوران سلطنت سلطان محمد خدابنده، آغاز شد و در عهد فرزند و جانشین وی سلطان ابوسعید هتل اوین به پایان رسید. قسمتی از آن در سال 722 تا 723 هجری قمری ساخته شد (1322م) و بخشی دیگر آن در سال 726 هجری قمری (6-1325 م) خاتمه یافت. این بنا که در عهد شاهرخ میرزا تیموری (815 ه.ق) نیز یک بار تعمیر و مرمت شده بود، شامل سه قسمت است:مدخل و سردر مسجد جامع ورامین که تقریباً رو به ویرانی است و بخشی از کاشیهای معرق و فیروزه رنگ آن از بین رفته و کتیبه موجود آن نیز چندان خوانا نیست. قسمتهای طاق‌دار که این قسمت دارای ده طاق نمای کوچک و یک طاق بزرگ در وسط است که با هم راهرویی مخفی را تشکیل می‌دهند. کتیبه‌ای روی طاق نماهای چهارم و پنجم در سمت جنوب بنا موجود است و کتیبه‌ای نیز روی دیوار آن دیده می‌شود. بخش اصلی مسجد جامع ورامین که شامل شبستان و ایوان و گنبد بزرگ آجری هتل انقلاب تهران و بناهای طرفین شبستان است. محرابی با گچبری مفصل، زیر گنبد مسجد وجود دارد که در زمان شاهرخ میرزا ساخته شده، ولی کامل نیست. حوض بزرگ داخل صحن و حوض کوچک مقابل سردر مسجد و نیز پایه‌های اصلی بخش‌های نابود شده، از زیر خاک بیرون آورده شده است.

در ورودی اصلی مدرسه در حاشیه خیابان بهارستان قرار دارد. از ضلع شرقی نیز دریا به مدرسه و مسجد شهید مطهری باز می‌شود. در دهلیز ورودی هتل اسپیناس پالاس اصلی، شاهکاری از معماری و کاشی کاری معروف به هفت کاسنیه طاق معلق به یادگار مانده است.بالای ایوان شمالی، یک ساعت بزرگ نصب شده است. در مدرسه و مسجد شهید مطهری، کتیبه‌های پرشماری روی کاشی نقش شده است. از مشخصات ممتاز تزئینات مدرسه و مسجد شهید مطهری، گذشته از طاق معلق، کاشی‌های محصور و خشتی رنگارنگ بناست که دارای مناظری بسیار زیباست. از لحاظ هنر حجاری و سنگ تراشی نیز اسپیناس پالاس ستونهای یکپارچه آن قابل توجه است. این مدرسه که از بزرگ‌ترین مدرسه‌های تهران است، 62 متر طول و 61 متر عرض دارد. در صحن مدرسه، باغچه‌ای پر درخت و زیبا با آب نما ساخته شده است. مدرسه و مسجد شهید مطهری دارای 60 حجره است و ارتفاع گنبدش به 37 متر می‌رسد.

مسجد جامع رجب‌علی تهران که در خیابان پانزده خرداد (بوذرجمهری) در محله درخونگاه واقع شده، از مسجدهای قدیمی شهر تهران است و صحنی نسبتاً وسیع و شبستان تابستانی و زمستانی دارد. ایوان مدرسه مسجد جامع رجب‌علی تهران، زیبایی هتل لاله تهران خاصی دارد . ایوان مدرسه و شبستان قدیمی مسجد جامع رجب‌علی تهران از لحاظ سبک ساخت و اسلوب کاشی‌کاری و همچنین کتیبه خط ثلثی که بر بالای ایوان رفیع نصب شده، بسیار جالب و ارزنده است. طاق نماهای دو روی ایوان و دو گوشواره بالایی آن، دارای طاق‌بندی و کاشی کاری ممتاز است. در این قسمت از بنا، کتیبه‌ای که به خط ثلث سفید رنگ بر متن کاشی های لاجوردی نصب شده، حاکی از مرمت مسجد است. طاق نماهای ایوان و صحن مسجد عموماً مزین به کاشی کاری‌هایی خوش طرح است. در میان کاشی کاری‌ها، به شیوه  هتل لاله رایج در دوران صفویه و مانند مدرسه چهارباغ اصفهان، به خط کوفی واژه‌های «الله» و «علی» را با قطعات کاشی ساخته‌اند. در پشت این ایوان بلند، شبستان و حجره‌های مسجد جامع رجب‌علی تهران واقع شده است. این شبستان از نظر هنر معماری و تزئینات کاشی کاری دوران قاجار، بسیار زیبا و حائز اهمیت است. در میان دایره کاشی ایوان، نام کاشی کار و استاد بنا ثبت شده است.

از تنها کتیبه باقی مانده از ساختمان مسجد و مدرسه شیخ عبدالحسین چنین پیداست که بنای یاد شده در سال 1270 هجری قمری به هتل استقلال پایان رسیده است.مسجد و مدرسه شیخ عبدالحسین پس از مرگ میرزا تقی خان امیرکبیر از محل ثلث دارایی او به همت مرحوم شیخ عبدالحسین تهرانی معروف به شیخ العراق ساخته شد و به همین دلیل به نام مسجد شیخ عبدالحسین موسوم شد. از آنجا که بازرگانان آذربایجانی مقیم تهران، در مسجد و مدرسه شیخ عبدالحسین مراسم تعزیه برگزار می‌کردند، به این بنا، مسجد ترکها یا مسجد آذربایجانیها هم گفته می‌شود. در ضلع غربی این مسجد، هتل استقلال تهران مسجد قدیمی و بزرگ دیگری است که همزمان با بنای مسجد اولیه ساخته شده است. سبک معماری آن به صورت چهار ایوانی است و دارای سردر بلند، صحن وسیع، حجره‌های دو طبقه و کاشی‌کاری زیباست. این مسجد در ضلع جنوبی بازارچه و جلوخان سید ولی در محل قدیمی باغ و خرابه‌های پاچنار قرار دارد .